25 thg 7, 2014

Vai trò của các đường kinh tuyến và vĩ tuyến

  • Giả sử có một ngày, bạn ra nước ngoài du lịch , có người bạn nước ngoài hỏi bạn: "Quê của bạn ở đâu " thì bạn trả lời thế nào ? 
  • Nếu bạn nói :"Quê tôi ở Đông Nam châu Á, ở phía Tây Nam Thái Bình Dương " thì chắc chắn người nước ngoài sẽ hiểu rõ hơn về quê hương qua những lời miêu tả của bạn 
  • Dùng phương pháp gì mới có thể nói chính xác vị trí mình đang đứng ? Khi đặt ra câu hỏi này, có rất nhiều ý kiến khác nhau ra đời. Trong đó, một ý kiến được đông đảo mọi người tiếp nhận là : Nếu có thể vẽ những đường ngang và dọc với khoảng cách bằng nhau trên trái đất, và đặt ra một số độ cho các đường đặc đặt này thì chúng ta cũng giống như đi xem phim, ngồi đúng vào số ghế trong số hàng và số cột ghi trong vẽ tìm được vị trí mà mình đang đứng .
  • Tuy nhiên , trái đất không phải là một thể cầu hoàn chỉnh, cũng không phải là một mặt phẳng , làm thế nào để vẽ các đường lên đó ? Các nhà địa lý học chă chỉ đã trải qua rất nhiều nghiên cứu, thí nghiệm, phát hiện ra rằng quy luật tự quay của trái đất không hề thay đổi. Thế là họ lấy trục tự quay của trái đất và hai cực Nam, Bắc làm chuẩn, dùng các đường với khoảng cách bằng nhau để phân chia diện tích bề mặt trái đất, đường ngang gọi là vĩ tuyến , đường dọc gọi là kinh tuyến, điểm giao nhau giữa kinh tuyến và vĩ tuyến được gọi là tọa độ địa lý.
  • Cách giao nhau của vĩ tuyến với bề mặt trái đất là trên mặt phẳng vuông góc với trục trái đất, vẽ ra rất nhiều ường nằm ngang, đó là tròn song song với mặt phẳng vuông góc trục trái đất còn gọi là vòng vĩ tuyến. Khi vĩ độ bằng 0 thì là vòng tròn to nhất của trái đất, còn gọi là xích đạo. Sau đó lấy xích đạo làm tiêu chuẩn , hướng về hai cực Nam , Bắc, tới cực điểm thì vĩ độ bằng 90 độ.
  • Cách giao nhau giữa kinh độ với bề mặt trái đất, là thông qua mặt phẳng của trục trái đất, vẽ ra nhiều đường thẳng, thông qua vòng tròn ở hai cực, gọi là vòng kinh tuyến. Khác biệt lớn nhất giữa kinh tuyến và vĩ tuyến là : Diện tích của tất cả các vòng kinh tuyến đều bằng nhau. Còn cách đặt ra kinh độ là năm 1884, Hội nghị đại biểu các nhà thiên văn học quốc tế quyết định ra , xác định đường kinh tuyến đi qua làng Greewich của Luân Đôn, Anh là kinh tuyến 0 độ, hay còn gọi là đường chí tuyến. Từ đó hướng sang phía Đông gọi là kinh tuyến Đông hướng sang Tây gọi là kinh tuyến Tây. Kinh độ tăng dần lên tới 180 độ, cuối cùng kinh tuyến Đông và Tây sẽ trùng khớp lên nhau.
  • Sau khi có kinh tuyến và vĩ tuyến, bắt cứ điểm nào trên trái đất đều có thể dùng một số độ chính xác để thể hiện. Ví dụ : New York của Mỹ nằm ở vị trí 74 độ kinh Tây, 40 độ vĩ Bắc, thủ độ Paris của nước Pháp nằm ở vị trí 2 độ kinh Đông, 48 độ vĩ Bắc, Tokyo của Nhật Bản nằm ở vị trí 139 độ kinh Đông, 35 độ vĩ Bắc. Có kinh tuyến và vĩ tuyến thì chúng ta sẽ thuận tiện hơn trong vấn đề nắm bắt thời gian của các nơi. Bởi vì trái đất quay một vòng hết 24 giờ, bình quân cứ 15 độ là đi hết 1 tiếng. Lấy chí tuyến Greewich làm nôi tính giờ tiêu chuẩn , từ đó đi về Tây, cứ 15 độ lại cộng thêm 1 giờ, đi về Đông, cứ 15 độ lại giảm đi 1 giờ.
  • Ví dụ :20 giờ ngày 12 tháng 10 của Đài Loanh, ở Los Angeles, Mỹ là 4 giờ sáng ngày 11 tháng 10 , còn 8 giờ ngày mùng 3 tháng 1 ở Nhật Bản thì ờ Hawaii là 13 giờ ngày 2 tháng 1.
  • Tóm lại, quy định được kinh tuyến và vĩ tuyến đã đem lại rất nhiều lợi ích cho sự phát triển của nhân loại.
vào lúc

2 nhận xét:

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)